De Vlaamse overheid wil dat mensen die vanuit het buitenland in Vlaanderen en Brussel komen wonen, actief kunnen deelnemen aan onze samenleving. Daarom biedt de Vlaamse overheid een inburgeringstraject aan, dat inburgeraars moet helpen om de nodige kennis en vaardigheden te ontwikkelen. Inburgering biedt hen een eerste opstap om hun maatschappelijke rol als burger, ouder, werknemer, ondernemer,... volop te kunnen opnemen.
Alle inburgeraars hebben recht op dit inburgeringstraject. Bepaalde categorieën zijn zelfs verplicht om een dergelijk traject te volgen.
Voor minderjarige anderstalige inburgeraars (kinderen en jongeren die in aanmerking komen voor het onthaalonderwijs) verloopt de inburgering niet via een inburgeringstraject, maar via het onderwijs.
Voorwaarden
Inburgering is bedoeld voor vreemdelingen van 18 jaar en ouder die zich langdurig in Vlaanderen of Brussel komen vestigen. Ook Belgen die niet in België geboren zijn en van wie minstens een van de ouders niet in België geboren is, behoren tot de doelgroep van inburgering.
Alle personen die tot de doelgroep van inburgering behoren, hebben recht op een inburgeringstraject.
Verplichte inburgeraars
Bepaalde inburgeraars moeten verplicht een inburgeringstraject volgen. Het gaat om:
- vreemdelingen die:
- 18 jaar of ouder zijn
- ingeschreven zijn in het Rijksregister
- wonen in een gemeente in het Vlaamse Gewest
- en voor het eerst een verblijfstitel van meer dan 3 maanden hebben.
- Belgen die:
- 18 jaar of ouder zijn
- die niet in België geboren zijn
- van wie minstens één van de ouders niet in België geboren is
- en voor het eerst niet langer dan 12 opeenvolgende maanden ingeschreven zijn in het Rijksregister.
- anderstalige minderjarige nieuwkomers:
- die 18 jaar worden op het moment dat ze nog geen 12 opeenvolgende maanden voor het eerst met een verblijfstitel van meer dan 3 maanden in het Rijksregister zijn ingeschreven.
- inburgeraars die bedienaars van een eredienst zijn in een door de Vlaamse overheid erkende plaatselijke kerk- of geloofsgemeenschap.
Voor de verplichte inburgeraars blijft de inburgeringsplicht bestaan zolang ze die niet zijn nagekomen.
Opgelet: de plicht tot inburgering geldt voorlopig enkel in Vlaanderen. In Brussel wordt die verplichting vanaf 2020 ingevoerd.
Procedure
Inburgering bestaat uit:
- een cursus maatschappelijke oriëntatie, over leven, werken, normen en waarden in België (in een taal die de cursist begrijpt.)
- Nederlandse taallessen
- individuele begeleiding in de zoektocht naar werk, studies,… en hulp bij diplomawaardering.
Het Vlaamse Agentschap Integratie en Inburgering en de twee stedelijke agentschappen in Antwerpen (Atlas) en Gent (IN-Gent) bieden de inburgeringstrajecten aan.
De inhoud van het inburgeringstraject wordt opgenomen in een inburgeringscontract. Wie een inburgeringscontract ondertekent, gaat het engagement aan om regelmatig het vormingsprogramma te volgen (tijdens elk onderdeel van het vormingsprogramma minstens 80% van alle cursussen bijwonen).
Wie slaagt voor de cursus maatschappelijke oriëntatie en de cursus Nederlands, ontvangt een attest van inburgering. De inburgeraars worden dan verder begeleid bij het zoeken naar werk of naar een diploma (beroepsopleiding, opleiding tot zelfstandig ondernemerschap, vervolgcursussen Nederlands als tweede taal, verder studeren, ...).
Inburgeringsplicht
Wie inburgeringsplichtig is:
- moet zich tijdig aanmelden bij het bevoegde agentschap (u ontvangt dan een attest van aanmelding)
- en moet minstens bij 80% van de cursussen aanwezig zijn.
Verplichte inburgeraars die hun inburgeringsplicht niet nakomen kunnen een administratieve geldboete krijgen.
Wie niet inburgeringsplichtig is, maar het inburgeringscontract niet naleeft, kan ook een administratieve geldboete krijgen.
Uitzonderingen
Bepaalde inburgeraars zijn vrijgesteld van de inburgeringsplicht in het Vlaamse Gewest:
- burgers van een lidstaat van de Europese Unie, de Europees Economische Ruimte en Zwitserland en hun familieleden. Deze vrijstelling geldt niet voor familieleden van Belgen en inburgeraars met de Belgische nationaliteit die hierboven vermeld staan.
- inburgeraars die al een attest van inburgering hebben behaald
- inburgeraars die door een ernstige ziekte of handicap niet in staat zijn een inburgeringstraject te volgen
- inburgeraars die een getuigschrift of diploma hebben behaald in het Belgische of Nederlandse onderwijs
- inburgeraars die een volledig schooljaar onthaalonderwijs gevolgd hebben
- inburgeraars die 65 jaar of ouder zijn
- arbeidsmigranten met een tijdelijk verblijfsstatuut, dat kan leiden tot een definitief verblijf.
De laatste vier redenen voor vrijstelling gelden niet voor inburgeraars die bedienaar zijn van een eredienst in een door de Vlaamse overheid erkende plaatselijke kerk- of geloofsgemeenschap.
Minderjarigen
Voor minderjarige anderstalige nieuwkomers verloopt de inburgering niet via een inburgeringstraject, maar via het onderwijs. Net zoals voor hun leeftijdsgenoten, geldt voor minderjarige anderstalige nieuwkomers het recht op onderwijs en de leerplicht. Daarom biedt de Vlaamse overheid trajecten aan die hen toeleiden naar een geschikte school of naar het onthaalonderwijs.
Als dat nodig is, worden ze ook begeleid naar welzijns- en gezondheidsvoorzieningen. De gemeente informeert hen over het aanbod aan verenigingen, sportieve en culturele activiteiten, jeugdvoorzieningen in de buurt.
Regelgeving
Decreet van 7 juni 2013 betreffende het Vlaamse integratie- en inburgeringsbeleid (B.S. 26 juli 2013)
Besluit van de Vlaamse Regering van 29 januari 2016 houdende de uitvoering van het decreet van 7 juni 2013 betreffende het Vlaamse integratie- en inburgeringsbeleid (B.S. 07 april 2016)